کاوش موضوع اکولوژی
صفحه اصلی
اکولوژی
بوم‌شناسی یا اِکولوژی (به فرانسوی: Écologie) (ترکیبی از کلمه یونانی: οἶκος به معنای «خانه» و پسوند یونانی: -λογία به معنای «مطالعه») شاخه‌ای از زیست‌شناسی است که با الگوهای مکانی و زمانی توزیع و فراوانی جانداران سروکار دارد و بررسی‌هایش شامل علیت (علت و معلول) رویدادها نیز می‌گردد. موضوعات مورد بررسی در بوم‌شناسی شامل تنوع زیستی، توزیع، زیست‌توده و جمعیت جانداران به‌علاوه همکاری و رقابت بین گونه‌ها می‌باشد. بوم‌سازگان (اکوسیستم‌ها)، برهمکنش پویای بین جانداران، اجتماعاتی که تشکیل می‌دهند و مؤلفه‌های غیرزنده محیطشان می‌باشند. فرآیندهای بوم‌سازه‌ای (اکوسیستمی) چون: تولید اولیه، خاک‌زایی، چرخش مواد مغذی و ساختار کنام، شار انرژی و ماده را در محیط تنظیم می‌کند. این فرایندها توسط موجوداتی با مشخصات خاصی در تاریخ زندگیشان پایدار می‌گردد.
بوم‌شناسی مترادف با «محیط زیست‌گرایی» یا «تاریخ طبیعی» نیست. بوم‌شناسی با شاخه‌های علمی چون: زیست‌شناسی فرگشتی، ژنتیک، رفتارشناسی جانوران رابطه نزدیک و همپوشانی دارد. یکی از تمرکزهای اصلی بوم‌شناسان ارتقاء فهم اثرات تنوع زیستی روی عملکرد بوم‌شناسانه است. بوم شناسان به دنبال توضیح این موارد هستند:
فرایندها، برهمکنش‌ها و سازگاری‌ها
حرکت مواد و انرژی در میان جوامع زنده
توالی بوم‌شناختی بوم‌سازگان‌ها
فراوانی و توزیع موجودات و تنوع زیستی در بستر محیط
بوم‌شناسی کاربردهای عملی در این موارد دارد: زیست‌شناسی بقا، مدیریت تالاب، مدیریت منابع طبیعی (بوم‌شناسی کشاورزی، کشاورزی، جنگل‌داری، دارکشت‌ورزی، شیلات)، طرح‌ریزی شهری (بوم‌شناسی شهری)، سلامت جمعی، اقتصاد، پژوهش‌های بنیادی، علوم کاربردی و برهمکنش‌های اجتماعی انسان‌ها (بوم‌شناسی انسانی). بوم‌شناسی، انسان‌ها را به‌عنوان جانداران مجزا مورد بررسی قرار نمی‌دهد. بوم‌سازگان متشکل از جانداران (شامل انسان) و منابعی است که به‌نوبه خود دارای بازخوردهای زیست‌فیزیکی بر روی اجزای زنده و غیرزنده سیاره زمین هستند. بوم‌سازگان دارای عملکردهایی است که از حیات پشتیبانی کرده و سرمایه‌های طبیعی چون زیست‌توده (غذا، سوخت، الیاف و دارو) را تولید کرده و نقش‌های متعدد دیگری چون تنظیم اقلیم، چرخه زیست-زمین-شیمیایی جهانی، فیلتر آب، خاک‌زایی، کنترل فرسایش، حفاظت از غذا را دارا بوده و از نظر علمی، تاریخی، اقتصادی یا ارزش‌های ذاتی حائز اهمیت است.
کلمه بوم‌شناسی (Ökologie) اولین بار در ۱۸۶۶ توسط دانشمند آلمانی ارنست هکل ابداء شد. تفکر بوم‌شناسانه مشتق‌شده از جریان‌های تثبیت‌شده‌ای در فلسفه، به‌خصوص از اخلاق و سیاست است. فیلسوفان یونان باستان چون بقراط و ارسطو بنیان‌های بوم‌شناسی را در مطالعاتشان روی تاریخ طبیعی بنا نهادند. بوم‌شناسی نوین در اواخر قرن ۱۹ میلادی تبدیل به علمی مستحکم بدل شد. مفهوم نظریه فرگشت به سازگاری و انتخاب طبیعی مربوط بوده و به سنگ‌بنای نظریه اقتصادی نوین تبدیل گشت.... بیشتر در ویکی پدیا
